ΔΙΓΕΝΗΣ ΑΚΡΙΤΑΣ
Οδός αφιερωμένη στο αρχαιότερο μνημείο της νεοελληνικής λογοτεχνίας, το Έπος του Βασιλείου Διγενή Ακρίτη. Ο Βασίλειος Διγενής Ακρίτας είναι γνωστότερος από τους ήρωες των ακριτικών τραγουδιών και πρωταγωνιστής ενός έμμετρου αφηγηματικού βιβλίου του 9ου-10ου αιώνα, το οποίο είναι γνωστό ως “Διγενής Ακρίτης” ή “Έπος του Διγενή Ακρίτη”. Είναι γραμμένο σε ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο στίχο και συνιστά το παλαιότερο λογοτεχνικό γραπτό μνημείο της μεσαιωνικής ελληνικής δημώδους γλώσσας. Έχει θεωρηθεί ως το έργο που σηματοδοτεί την αρχή της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Σύμφωνα με τον μύθο, ο Διγενής ήταν ένας από τους Ακρίτες της Μικράς Ασίας, τους φρουρούς των Βυζαντινών συνόρων και απέκτησε το προσωνύμιο Διγενής εξαιτίας της εθνικής καταγωγής του. Η μητέρα του, Ειρήνη, ήταν κόρη βυζαντινού στρατηγού και ο πατέρας του, Μουσούρ Άραβας εμίρης, ήταν Σύριος. Σε μία από τις διασκευές του έπους, αναφέρεται ότι ήταν σύγχρονός του Αυτοκράτορα Βασιλείου, αλλά δεν είναι δυνατό να διαπιστωθεί με βεβαιότητα εάν πρόκειται για τον Βασίλειο Α΄ ή τον Βασίλειο Β΄, γνωστό ως Βασίλειο Βουλγαροκτόνο. Η ιστορία εξιστορεί την καταγωγή του Διγενή, τα παιδικά του χρόνια, τα ηρωικά κατορθώματά του και τον άδικο θάνατό του. Το έργο σώζεται σε έξι χειρόγραφες παραλλαγές που ανακαλύφθηκαν σχετικά αργά, μετά την δεκαετία του 1870. Παράλληλα με την ανακάλυψη των χειρόγραφων του Διγενή, είχε αναπτυχθεί και το ενδιαφέρον για καταγραφή και μελέτη των δημοτικών τραγουδιών. Τα τραγούδια που αναφέρονται στα ηρωικά κατορθώματα των ακριτών τα κατέταξαν σε μια ιδιαίτερη ομάδα και τα ονόμασαν “ακριτικά”. Η ομοιότητά των ακριτικών τραγουδιών με το «έπος» δημιούργησε το διχογνωμία στους φιλολόγους για το κατά πόσο ήταν προγενέστερα ή μεταγενέστερα αυτού. Ο ήρωας σε πολλά από αυτά είναι ο Διγενής Ακρίτας, αλλά υπάρχουν και παραλλαγές με άλλους ήρωες, όπως το μικρό Βλαχόπουλο. Η μεγαλύτερη ομάδα ακριτικών τραγουδιών είναι αυτή που εξιστορεί τον θάνατο του Διγενή μετά τη μάχη με τον Χάρο.
Απόσπασμα από το παραδοσιακό “Ο Θάνατος του Διγενή”:
Κι επήγαν και παλεύσασι στα μαρμαρένια αλώνια,
κι όθεν κτυπά ο Διγενής, το αίμα αυλάκι κάμνει,
κι όθεν κτυπά ο Χάροντας, το αίμα τράφο κάμνει.
DIGENIS AKRITAS
A street dedicated to the oldest monument of modern Greek literature, the Epic of Basil Digenes Akritis. Vasilios Digenis Akritas is best known among the heroes of the Acritic songs and the protagonist of a metrical narrative book of the 9th-10th century, known as “Digenis Akritis” or “Epic of Digenis Akritis”. It is written in iambic fifteen-syllable verse and constitutes the oldest literary written monument of the medieval Greek demotic language. It is considered to be the work that marks the beginning of modern Greek literature. According to legend, Digenes was one of the Acrites of Asia Minor, the guards of the Byzantine frontier, and acquired the nickname Digenes because of his ethnic origin. His mother, Irene, was the daughter of a Byzantine general and his father, Musur, an Arab emir, was Syrian. In one of the adaptations of the epic, it is stated that he was a contemporary of the Emperor Basil, but it is not possible to determine with certainty whether he was Basil I or Basil II, known as Basil the Vulgar Killer. The story tells of Digenes’ origins, his childhood, his heroic exploits and his unjust death. The play survives in six manuscript variants that were discovered relatively late, after the 1870s. Along with the discovery of Digenes’ manuscripts, interest in the recording and study of folk songs had developed. Songs referring to the heroic exploits of the Acrites were classified in a special group and called ‘Acritic’. The similarity of acritic songs to the “epic” created a controversy among philologists as to whether they were earlier or later than it. The hero in many of them is Digenis Akritas, but there are also variations with other heroes, such as the little Vlachopoulos. The largest group of Acritic songs is the one that tells the story of Digenes’ death after the battle with Charos.
An excerpt from the traditional song “The Death of Digenes”:
And they went and fought in the marble threshing floors,
and from whence Digenes strikes, the blood makes a furrow,
and where the Charon strikes, the blood makes a trench.