ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑΣ
Ο Εμμανουήλ Παπάς ήταν Έλληνας έμπορος, τραπεζίτης, μέλος της Φιλικής Εταιρείας και οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Ο Εμμανουήλ Παπάς γεννήθηκε στο χωριό Δοβίστα Σερρών (νυν Εμμανουήλ Παππά) το 1772. Από νεαρή ηλικία ασχολήθηκε με το εμπόριο και απέκτησε μεγάλη περιουσία, παρά τις περιορισμένες γραμματικές γνώσεις του, με καταστήματα στη Βιέννη και στην Κωνσταντινούπολη. Φλογερός πατριώτης, ο Εμμανουήλ Παπάς μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία στις 21 Δεκεμβρίου 1819 από τον Κωνσταντίνο Παπαδάτο, άνθρωπο του Αλέξανδρου Υψηλάντη και αμέσως προσέφερε 1.000 γρόσια για την ενίσχυση των οικονομικών της. Όταν πληροφορήθηκε για το κίνημα του Αλέξανδρου Υψηλάντη στη Μολδοβλαχία και με προτροπή του ιδίου ναύλωσε το πλοίο του θρακιώτη καπετάνιου Χατζηαντώνη Βισβίζη και αφού το φόρτωσε με οπλισμό και άλλα εφόδια αναχώρησε στις 23 Μαρτίου του 1821 για το Άγιο Όρος, με στόχο να ξεσηκώσει τους Μακεδόνες κατά του Οθωμανού κατακτητή. Με κέντρο τη Μονή Εσφιγμένου, ξεκίνησε την προετοιμασία για τη μεγάλη εξέγερση. Οι συγκρούσεις που έγιναν στον Πολύγυρο στις 17 Μαΐου μεταξύ Ελλήνων κατοίκων και Τούρκων στρατιωτών, τον ανάγκασαν να επισπεύσει την κήρυξη της επανάστασης από τις Καρυές του Αγίου Όρους, όπου οι μοναχοί τον ανακήρυξαν «Αρχηγό και Προστάτη της Μακεδονίας». Την 1η Ιουνίου κατέλαβε την Ιερισσό και προχώρησε προς τα ενδότερα της Χαλκιδικής. Σύντομα, τα Οθωμανικά στρατεύματα υπό τον διοικητή της Θεσσαλονίκης Αβδούλ Αβούδ ανέκτησαν τον έλεγχο της κατάστασης και μέχρι το τέλος Οκτωβρίου του 1821 κατέστειλαν την εξέγερση. Καθοριστική ήταν η Μάχη της Κασσάνδρας (30 Οκτωβρίου), όπου ο Παπάς μόλις που πρόλαβε να σωθεί και απογοητευμένος από την έλλειψη συμπαράστασης από τους Μακεδόνες οπλαρχηγούς αποσύρθηκε στο Άγιο Όρος. Αποφάσισε να αναχωρήσει για την Ύδρα με το ίδιο πλοιάριο του Αντώνη Βισβίζη με το οποίο είχε φτάσει στο Άγιο Όρος στις 23 Μαρτίου του 1821, αλλά εξαντλημένος από τις κακουχίες του πολέμου και από τις συγκινήσεις της τραγικής του περιπέτειας, πέθανε από συγκοπή καρδιάς μέσα στο πλοιάριο, ακριβώς τη στιγμή που έπλεε τον Καφηρέα, στις 5 Δεκεμβρίου του 1821. Στις 17/5 το 1966 τα οστά του μεταφέρθηκαν στις Σέρρες και τοποθετήθηκαν στη βάση του ανδριάντα του ήρωα, που κοσμεί την κεντρική πλατεία Ελευθερίας.
[sansimera.gr, edemocracy-empapas.gr]
EMMANOUEL PAPAS
Emmanuel Papas was a Greek merchant, banker, member of the Society of Friends and chieftain of the Greek Revolution of 1821. Emmanuel Papas was born in the village of Dovista Serres (now Emmanuel Pappa) in 1772. From an early age he engaged in trade and acquired a large fortune, despite his limited knowledge of grammar, with shops in Vienna and Constantinople. An ardent patriot, Emmanuel Papas was initiated into the Society of Friends on 21 December 1819 by Constantine Papadatos, a man of Alexander Ypsilantis, and immediately offered 1,000 groats to aid its finances. When he was informed about the movement of Alexander Ypsilantis in Moldavia and at his own urging he chartered the ship of the Thracian captain Chatziantonis Visvizis and after loading it with arms and other supplies he departed on March 23, 1821 for Mount Athos, with the aim of stirring up the Macedonians against the Ottoman conqueror. Centered at the Monastery of Esfigmenos, he began preparations for the great uprising. The clashes that took place in Polygyros on 17 May between Greek inhabitants and Turkish soldiers forced him to hasten the declaration of the revolution from Karyes on Mount Athos, where the monks proclaimed him “Chief and Protector of Macedonia”. On 1 June he captured Ierissos and advanced towards the interior of Halkidiki. Soon, the Ottoman troops under the commander of Thessaloniki, Abdul Avud, regained control of the situation and by the end of October 1821 had suppressed the rebellion. The Battle of Kassandra (30 October) was decisive, where Papas barely managed to save himself and, frustrated by the lack of support from the Macedonian chieftains, retreated to Mount Athos. He decided to depart for Hydra in the same boat of Antonis Visvizis in which he had arrived on Mount Athos on 23 March 1821, but exhausted by the hardships of war and the emotions of his tragic adventure, he died of a heart attack in the boat, just as he was sailing the Kafireas, on 5 December 1821. On 17/5 1966 his remains were transferred to Serres and placed at the base of the hero’s statue, which adorns the central Eleftherias Square.
[sansimera.gr, edemocracy-empapas.gr]