Ι.Ν.Αγίου Δημητρίου και Υψώσεως Τιμίου Σταυρού
Μετά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1921-22 (μικρασιατική καταστροφή) και την ανταλλαγή πληθυσμών που επιβλήθηκε με τη Σύμβαση Ανταλλαγής Πληθυσμών της Λωζάννης το 1923, οι πρώτοι κάτοικοι που ήρθαν το 1925 από την Αραβησσό και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή του Τοπ-Αλτί (Ροδοχωρίου), αποφάσισαν το κτίσιμο μιας εκκλησίας στην οποία θα έδιναν το όνομα του Αγίου Δημητρίου, τοπικού αγίου, αλλά και αντίστοιχης εκκλησιάς της ιδιαίτερης πατρίδας τους, όπου θα μπορούσαν να στεγάσουν τους θησαυρούς που είχαν φέρει μαζί τους από εκεί όπως:
- Εικόνα του Αγίου Δημητρίου που χρονολογείται από το 1821 σκεπασμένη ολόκληρη από ασήμι, παλαιάς τεχνοτροπίας με θαυμάσια χρώματα στο πάνω μέρος της οποίας δεξιά και αριστερά διακρίνει κανείς τους Αγίους των Καραμανλήδων Μηνά και Βασίλειο.
- Ξυλόγλυπτο τέμπλο που μεταφέρθηκε με πολλή αγάπη αλλά δυστυχώς δε σώζεται στις μέρες μας.
- Εκκλησιαστικούς δίσκους
- Άγιο δισκοπότηρο και Ιερά Βιβλία
Saint Dimitrios and Elevation of the Holy Cross Church
Following the Greek-Turkish war in 1921-22 (Asia Minor catastrophe) and the population exchange that was imposed by the Treaty of Lausanne in 1923, the first population which came to Aravissos in 1925 and settled in the area of Top-Alti (Rodochori), decided to build a church, which was dedicated to St. Dimitrios, a local saint, and the also the name of the church in their homeland, where they could store their treasures, which they brought with them, like the:
- An Icon of Agios Dimitrios dated from 1821 silver plated, of old style with wonderful colour and presenting on the upper right and left part we can see the Saints of the Karamanlides, Minas and Vassilios.
- A wood carved altarpiece which was transferred very carefully but unfortunately it is no longer preserved nowadays.
- Ecclesiastical trays
- Holy Grail and Holy Books
Ι.Ν.Αγίου Δημητρίου και Υψώσεως Τιμίου Σταυρού
Ο πρώτος ναός χτίστηκε το 1928, έπειτα από προσπάθειες της πρώτης Επιτροπής που αποτελούνταν από τους Ι. Σαουλίδη, Χρ. Γουναρίδη, Κ. Σαμαρίτας. Δεν ήταν αρχικά παρά μια ξύλινη παράγκα στο σημείο που βρίσκεται σήμερα ο αυλόγυρος του Ναού. Με έκταση 60 τ.μ. περίπου, κάλυπτε τις στοιχειώδεις ανάγκες του πληθυσμού ως το 1949, έτος που θεμελιώθηκε ο νέος ναός, ο οποίος ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1955. Πρώτος εφημέριος του ναού αλλά και πρωτομάστορας της ανέγερσης του ήταν ο πάτερ Ματθαίος Παπαδόπουλος.
Κτισμένος στις παρυφές του μεγάλου λόφου ανάμεσα σε δεκάδες ξύλινες παράγκες, ο ναός αυτός αποτέλεσε για πολλά χρόνια το σημείο αναφοράς, το πνευματικό στήριγμα προσφύγων από τη Γκιούλ Σεχίρ, το Ντερίμ-κουγιού, το Ανταβάλ και τον Πόντο. «Όταν το πρώτον μας επιτέθηκαν οι Ιταλοί και ήρχισαν τους βομβαρδισμούς των κατά της Θεσσαλονίκης, οι Θεσσαλονικείς οίτινες έφευγον εκ φόβου εις τα χωρία, οι περισσότεροι τούτων διήρχονταο εκ της ενορία ημών εν τω Ιερώ ημών Ναώ του Αγίου Δημητρίου προσηύχοντο και απήρχοντο» αναφέρεται σε έγγραφο με αριθμό 46/19-5-1942.
Αρχικά επρόκειτο για ένα μικρό κτίσμα συνολικού εμβαδού περίπου εκατόν πενήντα μέτρων ρυθμού βασιλικής με δυο σειρές παράθυρα ανά μία σε κάθε πλευρά, μία κύρια είσοδο και δύο πλαϊνές και ένα μικρό καμπαναριό στα αριστερά του. Εσωτερικά ο χώρος ήταν ηλεκτροφωτισμένος και διακοσμημένος με αξιόλογες εικόνες, μερικές από τις οποίες μεταφέρθηκαν από τις ιδιαίτερες πατρίδες, τα δε κενά είχαν καλυφθεί με ταπετσαρία βυζαντινού τύπου, όπως αναφέρεται σε άλλο έγγραφο το 1937.
Saint Dimitrios and Elevation of the Holy Cross Church
In 1928 following the efforts of the first Committee consisting of I. Saoulidis, Chr. Gounaridis, K. Samaritas, the first church was built. It was originally a wooden shack at the place where the courtyard of the church lies today. It was originally approximately 60 m2 and covered the basic needs of the population until 1949, the year when the new church was founded which began operating in 1955. The first parish priest of the church and the master builder of the construction was Father Matheos Papadopoulos.
Built on the outskirts of the large hill among dozens of wooden shacks, served for many years as reference point, the spiritual home of refugees originating from Gul Sehir, Derim-kuyu, Andaval, and Pontus. “When the Italians first attacked us and began the bombardment of Thessaloniki, the residents fled in fear to the villages, most of them came from our parish and prayed in our Holy Church of St. Dimitrios”, it is stated in a document numbered 46/19-5-1942.
Initially it was a small building of about one hundred and fifty metres in total, of basilica style with two rows of windows, one on each side, one main entrance and two side entrances and a small bell tower on the left. The interior was electrified and decorated with remarkable icons, some of which were brought from their homelands, and the gaps were covered with Byzantine-style wallpaper mentioned in another document in 1937.
Ι.Ν.Αγίου Δημητρίου και Υψώσεως Τιμίου Σταυρού
Μέχρι το 1937, ο περιβάλλων χώρος της εκκλησίας ήταν ελεύθερος, οπότε αποφασίστηκε και κατασκευάστηκε περίφραξη με σημαντική δεντροφύτευση, ενώ κατά καιρούς καταβάλλονταν προσπάθειες για καλλωπισμό του. Ωστόσο, η συνεχής ανάγκη συντήρησής του, σε συνδυασμό με την πληθυσμιακή αύξηση της ενορίας ανέδειξε την ανάγκη για κατασκευή νέας, σύγχρονης εκκλησίας για την κάλυψη των θρησκευτικών αναγκών όλων. Ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης έδωσε την άδεια, όχι όμως και οικονομική συνδρομή, καθώς η Μητρόπολη είχε παράλληλα να ασχοληθεί με την περίθαλψη πολύ μεγάλου αριθμού προσφυγικών μαζών που είχε συρρεύσει στην πόλη. Έτσι συστάθηκε ειδική επιτροπή με τον τίτλο «Εκκλησιαστική Αγάπη», με στόχο κυρίως την εύρεση χρημάτων για την ανέγερση νέου ναού. Με τη συνδρομή εράνων από τους κατοίκους της περιοχής αλλά και γειτονικών πόλεων, ο ναός τελικά αποπερατώθηκε με επιτυχία. Ο σημερινός ναός βρίσκεται στις παρυφές του μεγαλύτερου λόφου της περιοχής που φέρει το χαρακτηριστικό όνομα Δενδροφυτεία. Πρόκειται για κτίσμα ρυθμού βασιλικής με δύο εξωτερικά κωδωνοστάσια στη δυτική πλευρά. Αποτέλεσε την ενοριακή εκκλησία της κοινότητας για πολλά χρόνια ως τα μέσα της δεκαετίας του 1960, οπότε και δημιουργείται η ενορία των Αγίων Θεοδώρων. Εσωτερικά είναι χωρισμένος σε πέντε κλίτη, ιερό, κυρίως ναό και νάρθηκα. Το κεντρικό κλίτος στηρίζεται αρμονικά σε μια σειρά πανέμορφων κιόνων, πέντε και πέντε εκατέρωθεν, οι οποίοι στηρίζονται εντός του ιερού με άλλους δύο και δύο δεξιά και αριστερά. Το Ιερό χωρίζεται από τον κυρίως ναό με ξυλόγλυπτο τέμπλο και με ζώνη που επεκτείνεται σε όλα τα κλίτη, έργο του Αιμιλίου Οικονομίδη και τοποθετήθηκε στο ναό το 1992. Ο ναός είναι κτισμένος σταδιακά με πέτρα Κουφαλίων και τοιχοποιία εσωτερικά επιχρισμένη και εξωτερικά επενδυμένη με πωρόλιθο προερχόμενο από την Αριδαία.
Saint Dimitrios and Elevation of the Holy Cross Church
Until 1937, when it was decided to build a fence and plant trees, the surrounding area around the church was left unexploited, while efforts were made from time to time to beautify it. However, the constant need for maintenance, combined with the parish’s population growth, called for the construction of a new, modern church to meet the religious needs of faithful. The Metropolitan of Thessaloniki gave permission, but did not offer financial assistance as the Metropolis had at the same time to take care of an enormous number of refugees. Thus, a special committee was set up under the title “Ecclesiastical Love”, aiming to collect money for the construction of the new church. Fundraising activities organised by the local residents and neighbouring towns contributed to the successful completion of the church. The current church is located on the outskirts of the largest hill of the area, which is called “Dendrofytia” (Arboriculture). Its a basilica with two external bell towers on the western side. It served as the parish church of the community for many years until the mid-1960s when the parish of Saint Theodoroi was created. It is divided into five aisles, sanctuary, nave and narthex. The nave lies harmoniously on a series of beautiful columns, five on either side which are are also supported within the sanctuary with another two on the right and two on the left side. The sanctuary is separated from the nave by a wood-carved iconostasis and a belt that is recovered in all the naves, made by Emilios Economides and was installed in the church in 1992. The church was built in stages by using stone from Koufalia and the masonry is internally coated and externally covered with limestone from Aridaia.
Ι.Ν.Αγίου Δημητρίου και Υψώσεως Τιμίου Σταυρού
“Saint Dimitrios”
One of the most beautiful customs that prevailed in the community of Sykes, which over the years faded and then ceased, was that of the egg-fighting that took place on the second day of Easter in the courtyard of the church of St. Demetrius, in the presence of clergy and people, officials and ordinary citizens. A battle that took on a special connotation as the opposing camps represented their own forces, with strategic and thorough preparations. The process began with the dyeing of the eggs on Maundy Thursday. The first one of Panagia, which for the Karamanlis was kept “as the apple of the eye” in the iconostasis until the next Resurrection, as a deterrent to the evil eye. For the Pontians again the “euhasmena ova”, the “tzichtlirenia ova” or the “tornika” with various designs and the special rake for the rake games. In those years, egg clutching was an impromptu cheap entertainment that took on warlike proportions. The ‘dude’ Karamanlis had their own special tactics. They placed the ‘yamourta’ in the ‘tantoor’ hovel with their noses and let them cook slowly over the hours, so that they became black and hard. The ‘dudes’ on the other side, Pontians used ‘taiganas ova’, that is, frangokotas which were very hard. And the competition with all the necessary formulas, with the greetings of father Vasilis, with voices that sounded like Eski Delik, with jokes, ironies, winners and losers took place.
[sources: , K. Nigdeli (2009), St. Demetrios Church of Sykies, K. Nigdeli (2016), Municipality of Neapoli-Sykies “The great Kallikratian Municipality“]