ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ
Ο Παρασκευάς Νικολάου γεννήθηκε στη Βάρνα, περιοχή με σημαντική ελληνική παρουσία στις αρχές του 19ου αιώνα και ήταν γόνος της εμπορικής οικογένειας, του Νικόλα Νικολάου, η οποία δραστηριοποιούνταν στις περιοχές της Κωνσταντινούπολης και της Οδησσού. Ως κληρονόμος της επιχείρησης του πατέρα του, δραστηριοποιήθηκε στο χώρο του εμπορίου ενώ αργότερα εγκαταστάθηκε στην Οδησσό, όπου έγινε γνωστός μεταξύ άλλων για το φιλανθρωπικό του έργο, το οποίο του χάρισε τον τίτλο του επίτιμου πολίτη της πόλης. Το 1869, μετά το θάνατό του και σύμφωνα με όρο της διαθήκης του, οικοδομήθηκε στη Βάρνα επιβλητικό πέτρινο κτίριο, στη λεωφόρο Πριμόρσκι, που στέγαζε το πρώτο νοσοκομείο 18 κλινών που χτίστηκε από ευεργέτη «για τη θεραπεία των ασθενών, των ορφανών, των ηλικιωμένων και των διανοητικά ασθενών». Για το σκοπό αυτό ο Παρασκευάς Νικολάου διέθεσε 25.000 ασημένια ρούβλια. Το νοσοκομείο διέθετε κέντρο υγείας, φαρμακείο και σπίτια για τους γιατρούς και το προσωπικό και μικρό πάρκο για τον περίπατο των ασθενών. Ο Νικολάου συνέταξε επίσης βιβλίο 24ων σελίδων στο οποίο παρείχε οδηγίες για τη διαχείριση και τον κανονισμό λειτουργίας του νοσοκομείου. Σύμφωνα με αυτόν γιατροί και φαρμακοποιοί θα έπρεπε υποχρεωτικά να κατέχουν τα απαραίτητα διπλώματα ενώ απαγορεύεται ο χρηματισμός τους από τους ασθενείς. Οι τελευταίοι είχαν ίση αντιμετώπιση ανεξαρτήτως θρησκείας, εθνικότητας και φύλου καθώς και δωρεάν πρόσβαση. Κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα, το νοσοκομείο καταλήφθηκε (στις 9/22 Ιουλίου του 1906) από τον βουλγαρικό στρατό. Σήμερα το κτίριο του νοσοκομείου στεγάζει Μουσείο Ιατρικής ιστορίας.
Ο Παρασκευάς Νικολάου κληροδότησε εξίσου μεγάλο ποσό (50 χιλιάδες ασημένια ρούβλια) για την κατασκευή μιας εκκλησίας προς τιμήν του Αγίου Νικολάου. Λέγεται πως είχε κάνει τάμα στον Άγιο κατά τη διάρκεια ταξιδιού στο οποίο κινδύνεψε να πνιγεί. Η κατασκευή του ναού, η οποία διήρκησε 11 χρόνια, ανατέθηκε στον μάστορα Τζάνκο Κωνσταντί, από την Βάρνα, αρχιτέκτονα και του καθεδρικού ναού της Κοίμησης της Θεοτόκου. Μέσα στο ναό διατηρείται η εικόνα του ευεργέτη, η οποία βρίσκεται ζωγραφισμένη σε τοίχο. Στις 4/17 Ιουλίου του 1906, κατά τον διωγμό των Ελλήνων της Ανατολικής Ρωμυλίας, η εκκλησία καταλήφθηκε από τους Βούλγαρους, οι οποίοι τέλεσαν τη Θεία Λειτουργία στη βουλγαρική. Ο Παρασκευάς Νικολάου διέθεσε εξάλλου χρήματα για υποτροφίες σε νέους για σπουδές εμπορίου αλλά και άλλων επιστημών στην Αθήνα, αλλά και για προίκα ορφανών κοριτσιών. Ένας από τους υποτρόφους του ήταν και ο ποιητής Κώστας Βάρναλης, ο οποίος σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σήμερα δρόμος στη Βάρνα φέρει το όνομά του.
Φωτογραφίες: Βιβλιοθήκη “Πέντσο Σλαβέικοφ”, Μουσείο Ιατρικής Ιστορίας
[Πληροφορίες: https://bnr.bg/, www.kathimerini.gr]
PARASKEVAS ΝΙΚΟLAOU
Paraskevas Nikolaou was born in Varna, a region with a significant Greek presence in the early 19th century, and was the offspring of the merchant family of Nikolaou, which was active in the areas of Constantinople and Odessa. As the heir to his father’s business, he was active in the field of trade and later settled in Odessa, where he became known for his charitable work, for which earned he was awarded with the title of honorary citizen of the city. In 1869, after his death and in accordance with the terms of his will, an imposing stone building was erected in Varna, on Primorsky Avenue, housing the first 18-bed hospital built by a benefactor ‘for the treatment of the sick, orphans, the elderly and the mentally ill’. For this purpose, Paraskevas Nikolaou allocated 25,000 silver rubles. The hospital had a health centre, a pharmacy and houses for the doctors and staff and a small park for the patients’ walk. Nicholas also compiled a 24-page book in which he provided instructions for the management and regulations of the hospital. According to it, doctors and pharmacists would necessarily have to hold the necessary diplomas and the bribery of patients is prohibited. The latter were treated equally irrespective of religion, nationality and gender, as well as having free access. During the Macedonian War, the hospital was occupied (on 9/22 July 1906) by the Bulgarian army. Today the hospital building houses the Museum of Medical History.
Paraskevas Nikolaou bequeathed an equally large sum (50 thousand silver rubles) for the construction of a church in honor of St. Nicholas. It is said that he had made a vow to the Saint during a journey on which he was in danger of drowning. The construction of the church, which took 11 years, was entrusted to the master builder Janko Constanti, from Varna, architect of the Assumption Cathedral. Inside the church, the icon of the benefactor is preserved, which is painted on a wall. On 4/17 July 1906, during the persecution of the Greeks of Eastern Rumelia, the church was occupied by the Bulgarians, who celebrated the Divine Liturgy in Bulgarian. Paraskevas Nicolaou also provided money for scholarships for young people to study commerce and other sciences in Athens, and for dowries for orphaned girls. One of his scholarship holders was the poet Kostas Varnalis, who studied at the Faculty of Philosophy of the University of Athens. Today a street in Varna bears his name.
Photos: Penzo Slaveikov Library, Museum of Medical History
[https://bnr.bg/, www.kathimerini.gr]