ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗΣ
Ο Αλέξανδρος (Αλέκος) Παναγούλης αποτελεί κορυφαία μορφή του αντιδικτατορικού αγώνα ενάντια στο χουντικό καθεστώτος της 21ης Απριλίου του 1967. Λιποτάκτης από το στρατό, διέφυγε στην Κύπρο, όπου οργάνωσε το σχέδιο εξόντωσης ενός τυράννου όπως αποκαλούσε τον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο. Τον Αύγουστο του 1968, ο εκρηκτικός μηχανισμός που τοποθέτησε στον παραλιακό δρόμο του Σουνίου ενεργοποιήθηκε λίγα δευτερόλεπτα αργότερα από τη στιγμή που πέρασε η αυτοκινητοπομπή του δικτάτορα. Η απόπειρα απέτυχε και ο Αλέκος Παναγούλης συνελήφθη και οδηγήθηκε στα κρατητήρια της ΕΑΤ-ΕΣΑ (Ειδικό Ανακριτικό Τμήμα της Ελληνικής Στρατιωτικής Αστυνομίας). Υπέστη φρικτά βασανιστήρια αλλά δε λύγισε. Η χούντα των συνταγματαρχών τον οδήγησε σε δίκη παρωδία και τον καταδίκασε σε θάνατο. Η ποινή δεν εκτελέστηκε ποτέ, αφού αναβλήθηκε τελευταία στιγμή μετά από τη διεθνή κατακραυγή. Ολόκληρη η Ευρώπη ξεσηκώθηκε και διάσημα πρόσωπα όπως ο Πικάσο και ο Νταλί ζήτησαν με τηλεγραφήματα τους τη ματαίωση της θανατικής ποινής. Ο Παναγούλης οδηγήθηκε στις φυλακές Μπογιατίου, απ’ όπου απέδρασε. Αφού τον συνέλαβαν ξανά, μπήκε σε ειδικό κελί που του έφτιαξαν για να μοιάζει με τάφο. Εκεί έγραψε ακόμη και με το αίμα του στους τοίχους ποιήματα που αργότερα εκδόθηκαν και βραβεύθηκαν. Το 1973, μετά από σχεδόν 4,5 χρόνια φυλάκισης, απελευθερώθηκε βάσει της γενικής αμνηστίας που απένειμε η χούντα στους πολιτικούς κρατουμένους και έφυγε στη Φλωρεντία. Στην περίοδο της μεταπολίτευσης, εκλέχτηκε βουλευτής με την Ένωση Κέντρου αλλά παραιτήθηκε μένοντας στη Βουλή ως ανεξάρτητος. Σκοτώθηκε την Πρωτομαγιά του 1974 σε ηλικία 37 χρονών σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα, κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες, λίγες μέρες πριν αποκαλύψει, σύμφωνα με τον ίδιο, φακέλους σχετικά με τα όργανα ασφαλείας της Χούντας (Φάκελος ΕΣΑ). Η αποκάλυψη των φακέλων, που δεν έλαβε ποτέ χώρα, λέγεται ότι περιείχε αδιαμφισβήτητες αποδείξεις εις βάρος ορισμένων πολιτικών που συνεργάστηκαν με την χούντα.
[sansimera.gr, mixanitouxronou.gr]
ALEXANDRE PANAGOULIS
Alexander (Alekos) Panagoulis is a leading figure of the anti-dictatorial struggle against the military junta of April 21, 1967. A deserter from the army, he escaped to Cyprus where he organized the plan to eliminate a tyrant as he called Georgios Papadopoulos. In August 1968, the explosive device he placed on the coastal road of Sounion was set off a few seconds after the dictator’s convoy had passed. The attempt failed and Alekos Panagoulis was arrested and taken to the EAT-ESA (Greek military police) detention center. He suffered horrific torture but did not break. The military Junta led him to a mock trial and sentenced him to death. The sentence was never carried out as it was postponed at the last minute after the international outcry. Famous people from all over Europe such as Picasso and Dali sent telegrams demanding the cancellation of his death penalty. Panagoulis was taken to Bogiatio prison where he escaped and after being arrested, he was put back in a special cell built to resemble a tomb. There he even wrote poems with his blood on the walls which were later published and awarded prizes. In 1973, after almost 4.5 years of imprisonment, he was released under the general amnesty granted by the junta to political prisoners and went Florence. After the regime change (metapoitefsi), he was elected as a deputy with the Centre Union party but soon resigned, remaining in parliament as an independent member. He was killed on May Day 1974 at the age of 37 in a car accident under mysterious circumstances just a few days before giving out the files concerning undercover law enforcement officers (asfalites) of the Junta (the FSA file). The disclosure of these documents, which never took place, is said to have contained indisputable evidence against certain politicians who collaborated with the Junta.