ΜΑΧΗ ΣΑΡΑΝΤΑΠΟΡΟΥ
Η Μάχη του Σαρανταπόρου ή μάχη των Στενών της Πόρτας αποτέλεσε την πρώτη πολεμική επιχείρηση της Ελλάδας στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο. Έλαβε χώρα στις 9 Οκτωβρίου του 1912 στα Στενά του Σαραντάπορου. Η τοποθεσία Σαρανταπόρου που είχε επιλέξει και οργανώσει η τουρκική διοίκηση, ήταν φυσικά οχυρωμένη και προσφερόταν για ισχυρή άμυνα, ενώ διέθετε εξαίρετα πεδία βολής. Η Στρατιά Θεσσαλίας με επικεφαλής τον Διάδοχο Κωνσταντίνο και με τον Στρατηγό Παναγιώτη Δαγκλή ως επικεφαλής του επιτελείου είχε χωριστεί σε έξι μεραρχίες. Η 7η Μεραρχία κατευθύνθηκε προς την Λάρισα με μια ταξιαρχία ιππικού και δύο αποσπάσματα Ευζώνων (Σ/χη Γεννάδη – Σ/χη Κωνσταντινοπούλου) των δύο ανεξαρτήτων ταγμάτων έκαστο. Ενάντια στον ελληνικό στρατό, οι Τούρκοι ανέπτυξαν το VIII σώμα τους υπό τον στρατηγό Χασάν Ταχσίν Πασά με τρία τμήματα: το τακτικό Τμήμα 22ο στην Κοζάνη και δύο εφεδρικές μεραρχίες. Σύμφωνα με τον τύπο της εποχής, το πρωί της 9ης Οκτωβρίου 1912, ο Ελληνικός στρατός πέρασε τα σύνορα και προέλασε μέχρι την διάβαση του Σαρανταπόρου, την οποία οι Τούρκοι εγκατέλειψαν, φοβούμενοι μην κυκλωθούν. Οι πρώτες ελληνικές προφυλακές έφτασαν στα στενά της Πέτρας στις 10:00 το πρωί. Οι Τούρκοι ξεκίνησαν πρώτοι τη μάχη με πυροβολισμούς. Όταν κατέφθασε και ο υπόλοιπος ελληνικός στρατός, αναπτύχθηκε σε θέση μάχης και άρχισε να βάλει κατά των τουρκικών θέσεων, μαζί με το πυροβολικό. Η μάχη διακόπηκε τη νύχτα και συνεχίστηκε την επόμενη μέρα, με αποτέλεσμα την κατάληψη της διαβάσεως του Σαρανταπόρου από τις ελληνικές δυνάμεις. Η γρήγορη και νικηφόρα έκβαση της μάχης ανέβασε το ηθικό του στρατού και άνοιξε το δρόμο για την απελευθέρωση στη συνέχεια της Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας. Στις 11 Οκτωβρίου η μάχη είχε λήξει και το απόγευμα της ίδιας μέρας, οι ελληνικές δυνάμεις έμπαιναν στα Σέρβια, όπου εγκατέστησαν προσωρινά το στρατηγείο και το γενικό επιτελείο τους. Σήμερα λειτουργεί Μουσείο της Μάχης του Σαρανταπόρου στην Ελασσόνα.
[Πηγή: stratistoria.wordpress.com]
BATTLE OF SARANTAPORO
The Battle of Sarandaporo or the Battle of the Straits of Porta is the first major battle of Greece in the First Balkan War. It took place on October 9th, 1912, in the Sarantaporos Straits. The Ottomans had been methodically reinforcing their positions around Sarantaporoof, which had been selected due to its natural fortification as it is situated between the Vigla and Amorves mountains, and there was only one narrow mountain pass. The Ottomans had organized their defenses under the guidance of German military advisors, placing their artillery batteries and infantry in sheltered, camouflaged trenches on the ravine’s steep slopes, allowing them to accurately fire along its entire length. The Thessalian Army under the command of Crown Prince Constantine (with General Panagiotis Daggli as Chief of Staff) was divided into six divisions, with the 7th Division heading towards Larissa, a cavalry brigade and two detachments of Evzones (Colonel Gennadi – Colonel Konstantinopoulos) of two independent battalions each. Against the Greek army, the Turks deployed their VIII Corps under General Hassan Tahsin Pasha, with three divisions: the regular 22nd Division in Kozani and two reserve divisions. According to the press of the time, on the morning of October 9th, 1912, the Greek army crossed the border and advanced to the Sarandaporo crossing, which the Turks abandoned, fearing to be surrounded. The first Greek outposts arrived at the Petra Strait at 10:00 in the morning and the Turks were the first to start the battle with gunfire. When the rest of the Greek army arrived, they deployed in battle position and began to fire on the Turkish positions, including the Greek artillery. The battle was interrupted during the night and continued the next day, resulting in the capture of the Sarandaporo Pass by the Greek forces. The quick and victorious outcome of the battle of Sarandaporo boosted the Army’s morale and opened the way for the subsequent liberation of Western and Central Macedonia. By October 11th the battle was over and in the afternoon the Greek forces entered Servia, formally liberating it. The General Headquarters and the General Staff were temporarily established in Servia. Today there is a Museum of the Battle of Sarandaporos.