ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΙΑΚΟΣ
Για ιδές καιρό που διάλεξε ο χάρος να με πάρει τώρα π΄ ανθίζουν τα κλαδιά και βγάζ ’η γης χορτάρι.
Αυτά φαίνεται να ήταν, σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, τα τελευταία λόγια του Αθανάσιου Διάκου πριν θανατωθεί μαρτυρικά στις 24/4/1821 από τους Τούρκους με τη μέθοδο του ανασκολοπισμού, γνωστή και ως σούβλισμα ή παλούκωμα. Ο Αθανάσιος Γραμματικός ή Μασαβέτας όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε το1788 στην Άνω Μουσουνίτσα της Φωκίδας. Μικρό παιδί, στάλθηκε από τους γονείς του στο μοναστήρι για να μάθει γράμματα, ώσπου στα 17 έγινε διάκος. Δέχτηκε βαριά προσβολή από τον Κοτζάμπαση της Άμφισσας και κατέληξε να τον σκοτώσει. Επικηρυγμένος, βγήκε στα βουνά ως κλέφτης, όργωσε όλη την Ρούμελη και διακρίθηκε σε πολλές συγκρούσεις με Τούρκους. Το 1814 πήγε στα Ιωάννινα κι εντάχθηκε στη σωματοφυλακή του Αλή Πασά, της οποίας επικεφαλής ήταν ο Οδυσσέας Ανδρούτσος. Όταν ο Ανδρούτσος διορίστηκε αρχηγός στο αρματολίκι της Λιβαδειάς, ο Διάκος τον ακολούθησε ως πρωτοπαλίκαρο του και το 1818 εντάχθηκε στην Φιλική Εταιρεία. Το 1821, κατέλαβε το κάστρο και απελευθέρωσε τη Λιβαδειά. Την ίδια χρονιά, υπερασπίστηκε με τους λιγοστούς άνδρες του το ξύλινο γεφύρι της Αλαμάνας, όταν η θορυβημένη οθωμανική διοίκηση έστειλε τον Ομέρ Βρυώνη και τον Μεχμέτ Κιοσέ να καταστείλουν την Επανάσταση. Στη μάχη της Αλαμάνας τραυματίστηκε και οδηγήθηκε στον Ομέρ Βρυώνη, ο οποίος θυμωμένος που ο Διάκος δεν δέχτηκε να αλλαξοπιστήσει και να αλλάξει στρατόπεδο, τον έστειλε στον Μεχμέτ Κιοσέ, ο οποίος τον εκτέλεσε την επόμενη μέρα, στις 24 Απριλίου το 1821. Τιμήθηκε μετά θάνατον με τον τίτλο του Στρατηγού.
[mixanitouxronou.gr]
ATHANASIOS DIAKOS
«Oh, what a moment Death chose for me to perish. Spring grass everywhere and branches with blossoms to cherish».
According to popular tradition, these seem to have been the last words of Athanasios Diakos as he was being led away to be executed by the Turks 4/24/1821. He suffered martyrdom by impalement execution. His real name was Athanasios Grammatikos or Masavetas. He was born in 1788 in Ano Musounitsa in Fokida and as a young child he was sent by his parents to the monastery to be educated until he became a deacon at the age of 17. He was severely insulted by Kotsiabasis of Amfissa and ended up killing him. Being outlaw, he escaped to the mountains to live as a thief, he ploughed through the entire Rumeli and excelled in many battles. In 1814 he went to Ioannina and joined Ali Pasha’s bodyguard, headed by Odysseus Androutsos. When Androutsos was appointed leader of the armatoliki of Livadia, Diakos followed him as his henchman (protopalikaro) and in 1818 he joined the Society of Friends (Filiki Eteria). In 1821, as a fearless armatolos, he captured the castle and liberated Livadia. In the same year Diakos defended with his few men the wooden bridge of Alamana when the alarmed Ottoman administration sent Omer Vryonis and Mehmet Kiose to suppress the Revolution. In the battle of Alamana he was wounded and taken to Omer Vryonis who, became furious because Diakos refused to renounce his religion and to join the Ottoman forces, sent him to Mehmet Kiose who executed him the next day on 24 April 1821. After his death he was honored with the rank of General.