Ι.Ν. Τιμίου Προδρόμου Νεάπολης και Μνημείο Προσφυγικού Ελληνισμού
Ο Ιερός Ναός Τιμίου Προδρόμου της Νεάπολης είναι ο καθεδρικός Ναός της Ιεράς Μητροπόλεως Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως. Είναι βυζαντινού ρυθμού στον τύπο του σταυροειδούς μετά τρούλου, με περιστύλια στο δυτικό και βόρειο τμήμα του, με γυναικωνίτη και ενσωματωμένο καμπαναριό και με μια επιπλέον ιδιαιτερότητα: είναι τριώροφος, λόγω της σχετικής κατωφέρειας του εδάφους. Ο ναός είναι κτισμένος πάνω σε παλαιό παράπηγμα που είχε τοποθετηθεί την 1η Μαρτίου 1978 και σε οικόπεδο που παραχωρήθηκε από το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης, μετά από αμοιβαία παραχώρηση εκκλησιαστικού χώρου στην περιοχή της Νεοχωρούδας. Ο νέος ναός θεμελιώθηκε την 7η Ιανουαρίου του 1983 από τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Διονύσιο, ενώ τα θυρανοίξια της κατακόμβης του έγιναν στις 20 Οκτωβρίου 1984. Στις αρχές του Απριλίου του 1986 άρχισαν οι εργασίες ανέγερσης του κυρίως Ναού και την 15η Ιουνίου 2002 έγιναν τα θυρανοίξια (στο επίπεδο που λειτουργεί ο Ναός σήμερα) ενώ την επομένη ημέρα 16 Ιουνίου 2002 τελέστηκε η πρώτη Θεία Λειτουργία από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Διονύσιο. Την 5η και 6η Ιουνίου 2004 έγιναν τα Εγκαίνια του Ιερού Ναού από τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χριστόδουλο και τον Σεβασμιώτατο Ποιμενάρχη μας, Μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Διονύσιο καθώς επίσης και με την παρουσία πολλών Ιεραρχών της Εκκλησίας της Ελλάδος, τοπικών Αρχών και φυσικά πλήθους ευλαβών πιστών.
Στον Καθεδρικό Ναό φυλάσσονται τα Ιερά Λείψανα των: του Τιμίου Προδρόμου (29 Αυγούστου), της Οσίας Υπομονής (τέλος Μαίου), των Αποστόλων Βαρθολομαίου και Βαρνάβα (11 Ιουνίου), του Αγ.Γεωργίου του Τροπαιοφόρου (23 Απριλίου), του Οσίου Διονυσίου του εν Ολύμπω (23 Ιανουαρίου), του Αγ.Παντελεήμονος (27 Ιουλίου), των Αγ. Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού (1 Ιουλίου), της Αγ.Ολυμπιάδος της Διακονίσσσης (25 Ιουλίου), του Οσίου Ευθυμίου του νέου (15 Οκτωβρίου), των εν Σινά αναιρεθέντων Αγίων Πατέρων (14 Ιανουαρίου), του Οσίου Κοσμά, Πρώτου του Αγίου Όρους (5 Δεκεμβρίου), του Αγίου Οσιομάρτυρος Γεδεών του εν Τυρνάβω (30 Δεκεμβρίου) και του Αγίου Λουκά του Ιατρού, και του Επισκόπου Συμφερουπόλεως της Κριμαίας (11 Ιουνίου).
St. John the Baptist Church of Neapolis and Monument to the Refugee Hellenism
The Church of St John the the Baptist of Neapolis is the Cathedral of the Holy Metropolis of Neapolis and Stavropolis. It is of Byzantine style cross-domed with colonnade in the western and northern part and with a women’s gallery. It also has an integrated bell tower and unlikely the other churches it has three floors because of the relatively slope ground. The church is built on a plot of land which was granted by the Ministry of National Defence. In return the Holy Metropolis gave a piece of land to the Ministry in Neohorouda. The church was built over a shed which was there since March 1978. The new church was founded on January 1st, 1983 by Metropolitan Dionysios of Neapolis and Stavropolis, while the inauguration of the catacomb took place on December 20, 1984. Τhe completion of works lasted 13 years. In the Cathedral are kept the Holy Relics of St. John the Baptist, St. Euthymius, Apostle Barnabas, St. George, St. Olympiad of Deaconess, St. Theodore and St. Panteleimon.
Ι.Ν. Τιμίου Προδρόμου Νεάπολης και Μνημείο Προσφυγικού Ελληνισμού
Μετά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1921-22 (μικρασιατική καταστροφή) και την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών που επιβλήθηκε με τη Σύμβαση Ανταλλαγής Πληθυσμών της Λωζάννης το 1923, η Θεσσαλονίκη δέχτηκε πολύ μεγάλο όγκο προσφύγων. Ειδικότερα, η περιοχή της Νεάπολης αποτέλεσε «χωνευτήρι» των προσφυγικών μαζών. Έχει καταγραφεί πώς εκεί εγκαταστάθηκαν πληθυσμοί που κατάγονταν από τουλάχιστον 40 διαφορετικά χωριά (όπως Ντερίμκουγιου (Μαλακοπή), Καισάρεια, Τάλασι (Μουταλάσκη), Εντιρλίκ (Ανδρονίκι), Ζιντζίντερε (Φλαβιανά), Τσουχούρ, Αραβισσό, Φλοϊτά, Σίλλατα, Ανακού, Προκόπι κ.α.) αλλά και υψηλή αναλογία προσφύγων Καππαδόκικής καταγωγής και πιο συγκεκριμένα από τη Νεβσεχίρ, τη Νέα Πόλη της Καππαδοκίας. Στον αύλειο χώρο του Ναού υπάρχει Μνημείο αφιερωμένο στον Προσφυγικό Ελληνισμό Νεάπολης Θεσσαλονίκης. Τα αποκαλυπτήρια του πραγματοποιήθηκαν από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο στις 19 Οκτωβρίου 2013.
[ΠΗΓΗ: Κ. Νίγδελη (2016), Δήμος Νεάπολης-Συκεών «Ο μεγάλος Καλλικρατικός Δήμος»]
St. John the Baptist Church of Neapolis and the Monument to the Refugee Hellenism
After the Greek-Turkish war of 1921-22 (Asia Minor catastrophe) and the compulsory population exchange imposed by the Lausanne Convention of 1923, a very large number of refugees came to Thessaloniki. In particular, the area of Neapolis, as it has been recorded, received refugee population from at least 40 different villages such as Derimkouyou (Malakopi), Caesarea, Talasi (Mutalasky), Edirlik (Androniki), Zinjinder (Flaviana), Chuhur, Aravissos, Floita, Sillata, Anakou, Prokopi, etc.) and also a high proportion of refugees of Cappadocia, and more specifically from Nevsehir, the New Town of Cappadocia. At the entrance of the Church there is a Monument dedicated to the Refugee Hellenism of Neapolis Thessaloniki. Its unveiling was held by Ecumenical Patriarch Bartholomew on 19 October 2013.
[SOURCE: K. Nigdeli (2016), Municipality of Neapoli-Sykies “The great Kallikratian Municipality“]