ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ
Η Μελίνα Μερκούρη υπήρξε βραβευμένη ηθοποιός και πολιτικός που ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση κατά της χούντας των συνταγματαρχών των ετών 1967-1974. Γεννημένη ως Αμαλία-Μαρία “Μελίνα” Μερκούρη, καταγόταν από φημισμένη οικογένεια πολιτικών. Ηθοποιός, βραβευμένη με πλήθος διεθνών βραβείων και παγκόσμιας ακτινοβολίας προσωπικότητα, διετέλεσε υπουργός Πολιτισμού τα έτη 1981-89 και 1993-94, σε όλες τις κυβερνήσεις του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος (ΠΑΣΟΚ) που ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου. Η νεανική της ζωή ήταν ταραχώδης. Κατά τη διάρκεια της κατοχής, σπουδάστρια της δραματικής σχολής του Εθνικού Θεάτρου, συνδέθηκε ερωτικά με τον μαυραγορίτη επιχειρηματία Φειδία Γιαδικιάρογλου, ενώ τυπικά ήταν παντρεμένη με τον Χαροκόπο (η συζυγική τους σχέση ουσιαστικά είχε λήξει). Το 1949, στο θέατρο τέχνης του Κάρολου Κουν, ερμήνευσε την Μπλανς Ντι μπουά στο “Λεωφορείον ο Πόθος”. Η παράσταση σημείωσε πραγματικό θρίαμβο, τόσο εμπορικά, όσο και καλλιτεχνικά. Ειδικά για την συγκεκριμένη παράσταση γράφτηκε το τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι “Χάρτινο το Φεγγαράκι”. Το 1955 υπήρξε η χρονιά – σταθμός της καριέρας και της ζωής της. Ήταν η χρονιά που πρωταγωνίστησε στην πρώτη κινηματογραφική της ταινία, τη “Στέλλα”. Στο Φεστιβάλ των Καννών, κατά την προβολή της, γνώρισε και ερωτεύτηκε τον σκηνοθέτη Ζυλ Ντασέν, με τον οποίο έμεινε μαζί του, έως το τέλος της ζωής της. Όταν κηρύχτηκε η στρατιωτική χούντα στην Αθήνα (1967), η Μελίνα βρισκόταν στην Αμερική ανεβάζοντας την θεατρική απόδοση της ταινίας Ποτέ την Κυριακή, έργο για το οποίο είχε βραβευθεί με το βραβείο πρώτου γυναικείου ρόλου στο Φεστιβάλ των Καννών. Δημοσίως ζήτησε από τα αμερικανικά Μέσα να ξεσηκωθεί ο λαός και να ρίξει τη χούντα στην Ελλάδα, καθώς θεωρούσε ότι η Αμερική είχε μερίδιο ευθύνης. Αργότερα το δικτατορικό καθεστώς της αφαίρεσε την ελληνική ιθαγένεια και δεν είχε πλέον το δικαίωμα να μπει στην Ελλάδα. Η πολιτική της καριέρα ξεκίνησε μετά την πτώση της χούντας, το 1974, όταν συστρατεύτηκε με τον Ανδρέα Παπανδρέου. Το 1977 εκλέχτηκε βουλευτής στη Β’ περιφέρεια Πειραιά. Η Μερκούρη λατρεύτηκε από τους Πειραιώτες και το 1981 έγινε υπουργός Πολιτισμού. Άφησε παρακαταθήκη τα ΔΗΠΕΘΕ και την είσοδο των μαθητών στο θέατρο. Σπουδαία αποτελεί η δράση της για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα. Ως Υπουργός Πολιτισμού, βγήκε θαρραλέα και μίλησε για το ζήτημα, παραμερίζοντας τα όποια διπλωματικά ζητήματα. Μπροστά στα ειδησεογραφικά Μέσα, μίλησε με τον επικεφαλής του Βρετανικού Μουσείου και ζήτησε την επιστροφή των μαρμάρων στην Ακρόπολη, ως μέρος του μοναδικού αυτού μνημείου. Πέθανε στις 6/3/1994 από καρκίνο του πνεύμονα.
Από το 1995, ο Δήμος Νεάπολης-Συκεών διοργανώνει προς τιμήν της Μελίνας Μερκούρη τα “Μερκούρεια”, στα οποία, το θεατρόφιλο κοινό της Θεσσαλονίκης έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει μοναδικές θεατρικές παραστάσεις, και να στηρίξει έμπρακτα τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα της χώρας.
[Η Μηχανή του χρόνου- ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ]
MELINA MERCOURI
Amalia-Maria “Melina” Mercouri was an award-winning actress, singer, socialist, activist and politician with anti-dictatorial action. She came from a political family that was prominent over multiple generations. An actress, winner of numerous international awards and a world- renowned personality, she served as Minister of Culture from 1981 to 89 and from1993 to 94, in all PASOK governments. Her young life was turbulent. During the German occupation, the young Melina, a student at the Drama School og the National Theatre, became romantically involved with the black-marketeer (mavragoritis) businessman Phidias Yadikiaroglou, while formally married to Harokopos (their marital relationship had effectively ended). In 1949, at the Karolos Kun Art Theatre, she performed Blanche Di Bois in “A Streetcar named Desire “. The performance was a real triumph both commercially and artistically. Manos Hadjidakis’ song “Hartino to feggaraki” was written especially for this performance. The year1955 was a milestone in her career and life. It was the year she starred in her first film, Stella. At the Cannes Film Festival during its screening, she met and fell in love with Jules Dassin, with whom she would share not only her career but also her life. When the junta took over in Athens, Melina was in America staging the theatrical version of Never on Sunday. She publicly asked the American media for the people to protest and bring down the junta in Greece as America was partly responsible. Later the dictatorial regime deprived of her Greek citizenship, confiscated her property, and she was no longer allowed to enter Greece. Her political career began in 1974 when she enlisted with Andreas Papandreou. In 1977, she was elected as a deputy in Piraeus. Melina was adored by the people of Piraeus and in 1981 she became Minister of Culture. One of her greatest achievements was the establishment of the institution of the European Capital of Culture within the framework of cultural policy of the European Union, while she was a devoted supporter of the Athens bid to host the Centennial Olympic Games. But the most important of her actions was her efforts for the return of the Parthenon marbles. She engaged in a televised debate with the then director of the British Museum, demanding the return of the marbles as part of this unique monument. This debate was interpreted by many as a public relations disaster for the British Museum. She courageously spoke out on the case, setting aside diplomatic issues. She died on 3/6/1994 of lung cancer.
In honor of Melina Mercouri, the Municipality of Neapolis-Sykeon has been organizing since 1995 the “Mercuria”, in which the theater-loving public of Thessaloniki has the opportunity to watch unique theatrical performances and to support the Municipal Regional Theaters of the country.