ΝΙΚΗΤΑΣ ΣΤΑΜΑΤΕΛΟΠΟΥΛΟΣ (ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ)
Ο Νικήτας Σταματελόπουλος, γνωστότερος ως Νικηταράς ήταν Έλληνας οπλαρχηγός και ηγετική μορφή της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Έμεινε γνωστός και μέσα από το ψευδώνυμό του “Τουρκοφάγος”. Γεννήθηκε το 1782 στο χωριό Τουρκολέκα Μεγαλόπολης και ήταν γιος του κλέφτη Σταματέλου Τουρκολέκα. Σε ηλικία 11 χρονών μπήκε στον ένοπλο αγώνα με την ομάδα του πατέρα του και στη συνέχεια εντάχθηκε στο σώμα του πρωτοκλέφτη Ζαχαριά Μπαρμπιτσιώτη. Το 1805, στη ρωσοκρατούμενη τότε Ζάκυνθο, εντάχθηκε στο ρωσικό τάγμα που πολέμησε τον Ναπολέοντα στην Ιταλία. Αργότερα, επέστρεψε στη Ζάκυνθο για να υπηρετήσει αυτή τη φορά τους Γάλλους, που είχαν καταλάβει το νησί. Στις 18 Οκτωβρίου 1818, ενώ βρισκόταν στην Καλαμάτα, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Μετά τη μύησή του, δεν κράτησε το οικογενειακό επώνυμο Σταματέλος αλλά υιοθέτησε το υποκοριστικό Σταματελόπουλος. Με τον θείο του Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και τον Παπαφλέσσα συνέβαλε στην προετοιμασία του Εθνικού Ξεσηκωμού και στις 23 Μαρτίου 1821, μπήκε στην Καλαμάτα μαζί με τους άλλους στρατιωτικούς αρχηγούς. Το 1821, κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Ανεξαρτησίας (Ελληνική Επανάσταση) διακρίθηκε σε πολλές μάχες με σημαντικότερη αυτή στα Δερβενάκια. Επικεφαλής μόλις 600 ανδρών κατανίκησε τον στρατό του Κεχαγιάμπεη, ο οποίος μετρούσε 6.000 άνδρες και σχεδόν τον αποδεκάτισε. Γι’ αυτόν τον πραγματικό του άθλο, οι συμπολεμιστές του τον ονόμασαν «Τουρκοφάγο». Κατά τη διάρκεια της μάχης μάλιστα έσπασε τρία σπαθιά. Όταν έσπασε και το τελευταίο, λένε ότι το χέρι του έπαθε αγκύλωση και χρειάστηκε γιατρός για να του το ανοίξει και να βγάλει το σπαθί. Κατά τη διάρκεια των Εμφυλίων Πολέμων των ετών 1924-1925, τάχθηκε στο πλευρό του Κολοκοτρώνη, αλλά φρόντισε πάντα να επιδιώκει τον συμβιβασμό και τη συνεννόηση. Μετά την Απελευθέρωση, συμπορεύτηκε με τον Καποδίστρια κι έγινε ένας από τους στενότερους συνεργάτες του Κυβερνήτη. Επί βασιλιά Όθωνα περιέπεσε σε δυσμένεια, επειδή υποστήριζε το αντιπολιτευόμενο λεγόμενο Ρωσικό Κόμμα. Φυλακίστηκε από τους Βαυαρούς, βασανίστηκε, έχασε την όραση του και κατέληξε ζητιάνος στα σκαλιά της εκκλησίας. Του χορηγήθηκε μάλιστα άδεια επαιτείας, στο χώρο όπου υπάρχει σήμερα ο ναός της Ευαγγελίστριας Πειραιώς, κάθε Παρασκευή. Το 1843, όταν ο βασιλιάς Όθωνας αναγκάστηκε να δώσει Σύνταγμα στην Ελλάδα, του απονεμήθηκε ο βαθμός του υποστρατήγου, μαζί με μία πενιχρή σύνταξη. Το 1847 διορίσθηκε μέλος της Γερουσίας και δύο χρόνια αργότερα, στις 25 Σεπτεμβρίου 1849, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 67 ετών. Άφησε Απομνημονεύματα, τα οποία υπαγόρευσε στον εθνικό δικαστή Γεώργιο Τερτσέτη.
[mixanitouxronou.gr, sansimera.gr]
NIKITAS STAMATELOPOULOS (NIKITARAS)
Nikitas Stamatelopoulos, better known as Nikitaras, was a Greek chieftain and leading figure of the Greek Revolution of 1821. He was also known by his nickname, as the Turkophagus. He was born in 1782 in the village of Turkoleka in Megalopolis and was the son of the thief Stamatelos Turkoleka. At the age of 11 he joined the armed struggle with his father’s group and then joined the corps of the chief thief Zacharias Barbitsiotis. In 1805 in the then Russian-occupied Zakynthos he joined the Russian battalion that fought Napoleon in Italy. Later, he returned to Zakynthos, this time to serve the French, who had occupied the island. On 18 October 1818, while in Kalamata, he was initiated into the Society of Friends. Nikitaras did not keep the family surname Stamatelos, but in the year 1818, after his initiation into the Society of Friends, he adopted the nickname Stamatelopoulos. Together with his uncle Theodoros Kolokotronis and Papaflessas he contributed to the preparation of the National Uprising and on 23 March 1821 he entered Kalamata with the other military leaders. In 1821 he distinguished himself in many battles, the most important being the one at Dervenakia. At the head of only 600 men, he defeated the army of Kekhayabei which numbered 6,000 men and almost decimated him. For this real feat, his comrades-in-arms called him “Turkophagus”. During the battle he even broke three swords, and when he broke the last one, it is said that his arm became anchored and it took a doctor to open it and remove the sword. During the Civil War he sided with Kolokotronis, but he always made sure to seek compromise and understanding. After the Liberation he sided with Kapodistrias and became one of the Governor’s closest associates. Under King Otto he fell into disfavour because he supported the opposition Russian Party. He was imprisoned by the Bavarians, tortured, lost his sight and ended up a beggar on the church steps. He was granted permission to beg on the site where the church of the Evangelistria of Piraeus now stands, every Friday. In 1843, when King Otto was forced to give Greece a constitution, he was awarded the rank of lieutenant general, along with a meager pension. In 1847 he was appointed a member of the Senate, and two years later, on September 25, 1849, he died at the age of 67. He left a Memoir, which he dictated to the national judge George Tertsetis.